Roel.io

TL;DR - Aanrader!👍

Attack Surface van Cory Doctorow is een cyberpunk-boek met veel actie dat lekker wegleest, en hoop geeft! Het speelt zich af in een versie van onze wereld waar de mogelijkheden van (internet)technologie zijn gedramatiseerd. De verhaallijn sluit aan op twee eerdere boeken (Little Brother en Homeland), maar je kunt het prima los lezen. Dat deed ik ook.

Verhaal

In reactie op terrorisme is het surveillance-industriële complex wereldwijd een (nog) belangrijker bedrijfstak geworden. Daar verdient hoofdpersoon Masha goed geld, maar met gewetensbezwaren. Want ze weet precies wat voor effect haar werk heeft op de mensen die zij in de gaten houdt.

Het verhaal begint in een fictieve Oost-Europese republiek waar Masha overdag namens het regime de oppositie monitort. ’s Avonds zoekt ze die idealistische actievoerders juist op om ze te leren zich beter te wapenen tegen surveillance-technologie.

Via flashbacks leren we stap-voor-stap hoe Masha in de wereld van de surveillance terecht is gekomen, en welke keuzes ze daarbij heeft gemaakt.

Technologie (niet) uitgelegd

In het boek gebruikt Doctorow aardig wat tech-termen. Maar deze legt hij niet uit. Zoals Ton in zijn recensie aanhaalde is dat om je te stimuleren daar zelf naar op zoek te gaan. Één fan heeft dit al gedaan, en verzameld in de Mashapedia. Zodat je snel kan opzoeken wat een ‘IMSI-catcher’ of een ‘dazzle mask’ zijn.

Morele dilemma's

Nadat het misloopt in Oost-Europa gaat Masha terug naar de VS om een vriendin te helpen. Een vriendin die juist opkomt tegen de bijna autoritaire combinatie van overheid en surveillance-industrie.

Waar de eerdere twee boeken idealistisch young-adult waren, richt Doctorow zich met Attack Surface op volwassenen. In Wired legt hij uit waarom:

“The thing adults do is confront their moral legacy. They look back on what they've done and they think about their regrets,” Doctorow says. “The ongoing process of being an adult is having been corralled into compromises and then making sense of those compromises for yourself.”

Dat is de rode draad in het boek. Als white hat hacker (ingehuurd) binnen het overheidsapparaat heeft Masha veel foute keuzes gemaakt. Wanneer ze die onder ogen begint te zien, kan ze ook nauwlijks richting zichzelf verantwoorden.

Sterk is hoe het boek je meeneemt in haar gedachtengang dat technologie allesbepalend is, en dat je je als burger-onder-surveillance niet aan die technologie kunt onttrekkken. Techno-utopisme, zoals Silicon Valley graag predikt, met een cynische ondertoon. Want je kunt er niet aan ontsnappen.

Als realistische techno-optimist maakt Doctorow daar tegen het einde van het boek een punt over.

"Technology is a tool that gives us the space to make political change. Politics are a tool we use to open the space for making better technology."

En dat geeft niet alleen Masha hoop. Mij ook.