Intellectuele technologieën

    Reflecterend op het interview met Sam Altman (OpenAI) in de Hard Fork-podcast haalt Greg Morris een term aan die ik nog niet kende: ‘intellectuele technologie’.

    Jack Goody and Daniel Bell coined the term intellectual technologies. They were both sociologists, referring to anything that could be used to improve our mental abilities — anything from an abacus, to a clock or a thermometer.

    In zijn boek The Shallows gebruikt Nicholas Carr de term ook. Voor hem zit een verschil tussen technologie die onze fysieke mogelijkheden uitbreidt en technologie die onze manier van denken verandert. Samuel Jones verwoordt dat zo:

    the Internet is an intellectual technology that is radically altering how we think, read, and communicate. Carr suggests that, whereas much technology (such as the plow or microscope) “extends our physical strength” into the outside world, intellectual technology — such as a clock, a map, or the Internet — directly reshapes how we think.

    In mijn huidige gebruik is AI meer iets als een ploeg of microscoop: het geeft me meer of uitgebreidere resultaten met dezelfde inspanning, maar verandert nog niet hoe ik denk. Nog niet…

    Documentaire Helvetica van Gary Hustwit

    Dat Helvetica een populair lettertype is weet iedereen. Maar hoe bijzonder, en wat dit lettertype allemaal bij mensen heeft losgemaakt, daar had ik geen idee van. Tot Gary Hustwit’s documentaire Helvetica (2007). Daarin neemt hij ons mee langs:

    • de creatie van Helvetica door Max Miedinger en Eduard Hoffmann.
    • hoe Helvetica precies op het juiste moment kwam voor de Modernistische designers.
    • op welke manier het schreefloze lettertype binnen enkele decennia graphic design compleet veranderde.
    • hoe dat een tegenbeweging uitlokte,
    • tot aan de geleidelijke herwaardering van Helvetica.

    Mondrian Stamps WIm CrouwelInteressant is de uitgebreide Nederlandse inbreng van Wim Crouwel en Experimental Jetset. Maar het mooist zijn alle shots die nonchalant laten zien hoe vaak Helvetica over de hele wereld in de openbare ruimte wordt gebruikt. Aanrader!

    Je kunt Helvetica on-demand bekijken (€) via Vimeo-on-demand. En in deze corona-periode maakt Hustwit elke week een andere documentaire gratis beschikbaar, deze week is dat Objectified.

    Sociaal kapitaal dankzij eeuwen katholicisme?

    Volgens een recente studie is de basis voor de moderne Europese democratieën gelegd door het Middeleeuwse Christendom (gratis account vereist). Nee, niet afhaken nu! Want dit wordt interessant:

    Why some countries are rich and others are poor is an enduring debate in economics. Natural resources and friendly climates help only a bit. In contrast, robust political institutions and a steady rule of law seem essential. But why did these precursors evolve in just a few dozen states? One oft-cited theory, advanced by Robert Putnam of Harvard University, is that the crucial ingredient is “social capital”, the affinity people feel for members of their society whom they do not know. Proxies for this sentiment, such as blood-donation rates or propensity to return a stranger’s lost wallet, closely track GDP per person.

    Volgens Putnam kan het eeuwen duren voordat sociaal kapitaal binnen een regio is opgebouwd. In Europa is dat gestimuleerd doordat de Katholieke Kerk vanaf 500 A.D. begon met het verbieden van polygamie en het trouwen met familieleden. Hierdoor moesten mannen op zoek naar vrouwen uit andere sociale verbanden, wat er uiteindelijk toe leidde dat men eerder ‘vreemden’ vertrouwde. En hoe meer eeuwen kerkelijke invloed, hoe groter dat vertrouwen:

    [caption id=“attachment_810” align=“alignleft” width=“1182”] Grafiek van The Economist[/caption]

    Boeiend, toch? 🤔

    Iconische foto's in ons mondiale geheugen

    Mooi artikel in de Groene over waarom iconische foto’s wereldwijd anders worden geïnterpreteerd, dat je alleen al voor de inleiding moet lezen:

    In 1963 kwam de wereld naar Nederland via koerier, vliegtuig, bus, fiets en soms trein – in die volgorde. Er waren al astronauten de ruimte in gestuurd en andere technologische wonderen verricht, maar elke dag werd een stapeltje foto’s klaargelegd in het Londense kantoor van The Associated Press, ’s werelds belangrijkste verspreider van nieuwsfoto’s, en gestempeld met het woord ‘Holland’. Een koerier bracht het pakketje naar vliegveld Heathrow en gaf het aan een stewardess van de KLM. Na landing op Schiphol liep zij de luchthaven uit naar de bushalte voor lokaal vervoer en overhandigde het aan een chauffeur met bestemming Amsterdam.

    De stewardess belde daarop naar het kantoor van Associated Press op de Nieuwezijds Voorburgwal, en gaf nummer en vertrektijd door van de bus die het pakket vervoerde. Een fotoredacteur haalde het op bij bushalte Victoria Hotel, en betaalde de chauffeur een enkele reis.

    Uit hun onderzoek blijkt trouwens dat er een mondiaal visueel geheugen is: bepaalde foto's worden wereldwijd herkend. Hoe die wereldfoto's worden geïnterpreteerd verschilt enorm per individu en sociale context. Klik!

    WO I en de grote Britse fantasy-schrijvers

    Het artikel van de week is (overtuigend) ‘ From the trenches to Mordor and back: World War I and Britisch Fantasy Literature ’. Daarin gaat Iskander Rehman op zoek naar hoe de boeken van Britse fantasy-grootheden als J.R.R. Tolkien, C.S. Lewis en A.A. Milne beïnvloed zijn door de tijdsgeest. En vooral ook door hun ervaringen als Eerste Wereldoorlog-veteranen:

    Britain’s most famed 20th-century fantasy writers came of age in a complex and interstitial era.

    Zowel nationaal als internationaal broeide het:

    With the rise of other great powers such as the United States and — more menacingly — Imperial Germany, there was already a crepuscular quality to certain discussions of international affairs, and a sense that the British Empire’s power was beginning to wane. Meanwhile, domestic debates were increasingly rancorous, centered on transformational and contentious issues such as female suffrage and workers’ rights. There was widespread concern over the long-term societal and environmental impact of mass mechanization and industrialization. Edwardian literature — and fantasy literature in particular — reflected these anxieties, along with the collective sentiment that those living through the early years of the 20th century were entering a risk-laden and unpredictable age.

    Zijn WO I-ervaringen veranderden A.A. Milne’s kijk op het leven compleet:

    Milne, afflicted with post-traumatic stress, became a militant pacifist. With the gentle, unthreatening universe of Winnie the Pooh, Milne chose the path of soothing escapism, providing — as one commentator notes — a war-weary and grieving nation with a “much needed solace in a time of great sadness, a connection to the intimate wonder of childhood, and a specifically British sensibility.”

    Bij C.S. Lewis en Tolkien was de reactie anders:

    Lewis and Tolkien may have witnessed industrialized warfare in all its dark, Boschian murderousness during World War I, but neither ever doubted the justice of England’s fight for freedom — whether against the armies of the Kaiser in their youth, or against the jackbooted legions of Nazi Germany in World War II. As Lewis was to declare in a famous speech entitled “Why I am not a Pacifist,” sometimes the prospect of armed struggle was necessary, for “the art of life consists in tackling each immediate evil as well we can.”

    Aanrader!